Hedy Lamarr

Hedwig Eva Maria Kiesler, bilinen adıyla Hedy Lamarr (1914-2000) Avusturya doğumlu Amerikalı aktris. Oyunculuk kariyeri kadar bilim ve teknoloji alanındaki çalışmalarıyla da bilinmektedir. İlk Dünya Savaşının başında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Viyana kentinde doğdu. Gertrud ve Emil Kiesler çiftinin tek çocuğuydu. Berlin’de Max Reinherd’in tiyatro okuluna devam eder. 18 yaşında rol aldığı cüretkar nü sahneleriyle ünlü “Ecstacy” filmi ile ün kazanır. 1933’de beyazperdede ilk kez çırılçıplak soyunma cesaretini gösteren kişidir. Film Amerika’da bir çok sahnesi kesilerek oynatılır. Aynı yıl tanınmış bir askeri uçak fabrikasının genel müdürü olan Fritz Mandl ile evlenir. Hitler ve özellikle Mussolini ile yakın ilişkide olan kocasının yanında Viyana sosyetesinin en alımlı kadınlarından birisi olur. Kocası Lamar’ın çıplak görüntüsünü belleklerden silebilmek için bulabildiği bütün film kopyalarını satın alır. Bu çok zengin ancak kapalı hayata katlanamayan Lamarr, sonunda hizmetçisinin kılığında Paris'e kaçtı. Burada Louis B. Mayer tarafından keşfedildi ve Londra’dan ABD’ye geldi. Amerika'ya gelmeden önce “Frekans atlamalı yaygın spektrum” (frequency hoping spread spectrum) buluşunu, 1940'ta bir kokteylde tanıştığı George Antheil ile birlikte gerçekleştirdi. İcat temel olarak torpidoların yön bulmak için kullandığı radyo frekanslarını sık aralıklarla değiştirip düşman gemileri tarafından yakalanmalarını önlemek prensibine dayanıyordu. Buluş, “Gizli Haberleşme Sistemi” (Secret Communication System) adıyla 1942'de patentlendi. Özellikle 1940'lı yıllarda oldukça popüler olan ve Clark Gable, James Stewart gibi isimlerle çalışan, 1949'da Samson ve Delila filminde oynayan Lamarr, 1953 yılında Amerikan vatandaşlığına geçti. 50'li yılların ardından sinemaya bir daha dönmemek üzere veda etti. 1966'da Picture Mommy Dead filmiyle sinemaya dönme girişimi, bir dükkanda hırsızlık yaparken yakalanması nedeniyle gerçekleşmedi. Son yıllarında Florida'nın Casselberry şehrinde gözlerden uzak bir hayat süren Lamarr, 2000 yılında 85 yaşında hayata veda etti. Ömrü boyunca 6 kez evlenen Lamarr'ın 2 öz, 1 evlatlık çocuğu vardı. 2005’te Almanca konuşulan ülkelerde ilki düzenlenen “Buluş Yapanlar” günü Hedy Lamarr onuruna gerçekleştirilmiştir.