Ayna

Bu filmi çok zor izledim , hatta tekrar izlemeyi düşünüyorum . Bana çok kişisel bir film gibi geldi ve gerçekten yoğun katmanlar mevcut filimde . Belkide tam kendimi veremedim bilemiyorum ama gerçekten kafa yormak şazım filme . Aşağıdaki olayı ise çok ilginç olduğu için aktarmak istedim .

ALINTIDIR Tarkovsky’nin de gösterimine katıldığı “Ayna – Zerkalo” filminin Moskova’daki galasında olur. Film sonrası Tarkovsky’ye filmle ilgili birçok soru sorulur. Eleştirmenlerin filmi tartışması o kadar uzar ki bir ara temizlik görevlisi kadın salona girer ve salondakilere, salonu temizleyeceğini, işlerinin ne zaman biteceğini sorar. İçerdeki eleştirmenlerden bazıları kadına “burada çok karmaşık ve anlaşılması zor bir filmi tartışıyoruz, ne zaman biteceği belli olmaz” gibilerinden bazı şeyler söylerler. Bunun üzerine temizlikçi kadın “bunda bu kadar anlaşılmayacak ne var ki?” diye sorar. Bunun üzerine oradakiler şaşkın bir şekilde kadına filmden ne anladığını sorarlar. Kadın: “Sevdiklerinin ve onu sevenlerin hakkını asla ödeyemeyeceğini düşünen ve onları yeterince sevemediğini düşündüğü için vicdan azabı ve acı çeken bir adamı anlatıyor film” der. Bunun üzerine orada bulunan ve Rusya’nın yönetmen ve eleştirmen olarak önemli sinema adamları Tarkovsky’ye bakarlar. Tarkovsky “bu sözlere ekleyecek başka hiçbir şeyim yok” der ve konuşmayı bitirir.ALINTIDIR

Ayna nedir? Yeri geldiğinde yansıma ya da kırılmadır. Geçmişe ayna tutmak vardır bir de. Belki özlem belki de kavgalarla doludur kişinin geçmişi. Erkek çocuğunun karakter çehresinin en önemli oluşumu olan anneye bakıştır. Dudağı çatlayan kızıl saçlı bir kız, hatta savaş dönemindeki askerlerdir. Geçmişe tutulan ayna da hep bir özlem, eleştiri, nostalji vardır. Ama kabahat aranmaz çünkü uzaklarda kalmıştır. Olaylı, kusurlu ya da tam anlamıyla sorunlu geçmiş her zaman sanatı doğurur. Buhran ne kadar büyükse, sanat o kadar hakikatli olur. Geçmişin izinde bazen yangın gibi acılar vardır, bazen de Leonardo Da Vinci eserlerini incelemekle gelen zerafet duygusu. Çocukluğun temelinde anneye kızgınlıklar da vardır, Dostoyevski ile kendini özdeşleştirmek de. Bugün için geçmişin savaşı da, sevinci de ayrı güzeldir. Bardak altındaki izin kaybolmasını izlemek ara sıra tutuk bırakır insanı. Boş gibi gelir ama kimi için böylesi yok oluş ürkütücüdür. Yeşilliklerden öte cennet bahçesinden ibaret anılarımız da birikir içimizde, yağmurlu anlarda siyah beyaz korkularımız da.

Uzak diyarlardan birilerini beklemek yalan da söyletir. Her şey dilden ibarettir çünkü. Dilin yolu, akıldan çıkar. Akıl, beynin bir elçisidir. Ne kadar ustaca kullanılırsa o kadar yücelir beyin. Fizyolojik kusurları yüksek motivasyonla alt edebilir. İnsanın sinirsel merkezi olduğu kadar aynı zamanda psikoloji merkezidir. Harap olduğu an gerçek, beyni alt edip olmayacak şeyler gösterir insana. Böylece gözler kendi başına bir ayna olur. Yansıtır ancak neyi yansıttığı konusunda herhangi bir eminlik söz konusu değildir. Derin zevklerin içinde yanılsama vardır. Anlık kayboluşlar, kendini kandırmalar.. Ayna asla önümüzü göstermez, gözlerin yetemediği anlarda geriye bakmakta yardımcıdır. Aynayı kırıp perspektifi kör edebiliriz. Ancak geçmişe bakıp yaşanmışlıkları izlemek ayrı zevktir. Bizdeki bugünü oluşturur geçmiş. Şu an nefret ettiğimiz benliğimizi ya da kötü anılarımızın ana kaynağıdır. Olayların mutlu anını yarım, acı anlarını tam olarak kaydeder beyin. Böylece buhran ve keder bazısında artar, ortaya soyutsal şeyler çıkar. Ya sanattır ya da şiir. Tam da ruhtan ileri gelir.

Zerkalo asla bir anlam içermez. Tarkovski bir şeyler anlatmakla uğraşmamış, göstermeye çalışmıştır. Yeri geldiğinde güzelliği, yeri geldiğinde kameranın süzülüşündeki bekleyiş çeker insanı. Konuşmadan, sadece görsellikle ve şiirle yansıtır ruhundakileri. Zaten ne kadar çok diyalog o kadar boş lakırdı değil midir? Şiirselliğiyle ağır, yansıttıklarıyla özlem içerir. Çok fazla tartışmalara sebebiyet verir film. Bence fazla tartışmadan sıkıca sarılmak gerekir. 9/10

Şöyle düşünün; Yaşadığınız hayatı ve hissettiğiiz duyguları şiirsel olarak insanlara aktarmaya çalışıyorsunuz. Ne kadar anlaşılabilir olur ? Ne kadar anlamlı olur ? Ne kadar etkileyici olur ? Açıkcası beni hiç mi hiç etkilemedi ve anlamlandıramadım. Yukarda uzun uzun yazmayı seven kişiler bahetmiş zaten yönetmenin yaşadıkları ve hissettikleri bilmem ne. Şu konuya da değinmek isterim ki ısrarla kamerayı yakınlaştırıp objeleri gözümüze sokup "Bakın bunda çok derin anlamlar yatıyor" diye bas bas bağırmak ne, sıçayım derin anlamına. Ağır, dramatik ve hüzünlendiren filmler hep hoşuma gitmiştir lakin sadece kendisi ve ekibinin anlayacağı film yapanlara da ayar oluyorum, kimsenin anlamadığıda açıkça ortada.