Kaç Para Kaç

reha erdem'in ikinci filmi kaç para kaç, çok iyi bir film ve yönetmenin ne kadar kendine has bir gözü olduğunun ilk kanıtlarından biri. ilk filmi a ay'ı sadece bir kaç dakika seyrettiğim için başlangıç noktası olarak kaç para kaç'ı alıyorum.

bu film, her şeyden önce ekşisözlükteki yorumlarda sözü edildiği gibi, öncelikle iyi senaryosu, çok iyi oyuınculukları, çok iyi görsel düzenlemeleri ile dikkat çekiyor. gerçekten de yan oyuncular bile çok iyiler. filmin görselliğindeki çıtanın çok belirgin olduğunu yine söyleyebiliriz, yönetmenin hayat var filminde zirveye çıkacak olan istanbul görselliği burada kendini belli ediyor aslında. her şey yeni görünüyor, sanki hiç bakmadığımız bir yerden şehre bakıyor gibiyiz. sene 99 olduğuna göre, 21 sene öncesinde bu filmi ilk izlendiğinde çok farklı bir his vermiş olmalı.

kaç para kaç, bir erdem ve bir zaaf öyküsü. selim'in kendi zaaflarını, kötü yönlerini, giderek bozulan ahlâkı ve kişiliğiyle yüzleştiği bir çeşit kâbus gibi. zaaflarını öğrendikçe hayatı boyunca onlara uyarak yaşadığı ilkelerinin var olma sebebinin aslında o zaaflara karşı koyacak hayat deneyimi olmaması olduğunu idrak eden selim bozulmaya, çürümeye başlıyor ve giderek çıkmaz bir sokağa giriyor. tecrübe ettikçe çürüyor selim. reha erdem normalde türk sinemasında son derece iç bunaltıcı, soğuk ve ağır bir filme izleyebileceğimiz bu konuyu öncelikle çok iyi bir ritmle anlatıyor; film bu anlamda 'akıyor'. ikinci olarak; para konusunun selim'in çürütmesi üzerinden diğer insanların ve toplumun da bir çürüme ve hasyalık içinde olduğunu anlamamızı sağlayarak sosyolojik bir tespitte bulunuyor yönetmen. selim yaptığı yanlış seçimler, ve zaafları sebebiyle suçlu, hatalı ve yanlış. ama aynısı toplum için de geçerli: çünkü temel değer para sahibi olmak. çünkü konfor ancak parayla sağlanıyor. ve selim'de gördüğümüz gibi bu konfor bu toplumun hakikaten hem en büyük ihtiyaçlarından birisi hem de aynı zamanda zaafı. böylece reha erdem sürekli el değiştiren ve büyüyen, konfor ve rahatlık sağlayan, ama aynı zamanda kirlete de bilen, çürüten parayı ve bu para sisteminin insana ne yapıyor olduğunu bu hikâye üzerinden göstermiş oluyor. selimlerle dolu toplum, toplumlar; ve gökten üzerimize yağan paralar...

filmle ilgili olarak şunları da söylemek isterim: reha erdem filmin bazı yerlerinde çok iyi sinema anları yaratıyor. bunlardan birincisi, vapurdaki hırsızların birbirini kovaladığı sahne. muazzam bir sekans bu, bence klasik olacak denli güzel. ikincisi taner birsel'in parayı yediği sahne. ve üçüncüsü filmin finalinin tamamı.. reha erdem'in film duygusu hayran olunmayacak gibi değil.

kaç para kaç (yoksa kaç para, kaç?? mı?) sinemamız için müthiş bir başarı ve çok iyi bir hikâye. mutlaka öneririm.

Para öncesi ve sonrası… Filmin tamamı bu cümle üzerine kurulu. Dürüstlük abidesi Selim’in; sıradan hayatı, hayatına yüklü bir miktar para girince bambaşka bir değişir. Hani para insanı değiştirir derler ya, onun uygulamalı hali bu film. Filmi baya anlamlı buldum. Güzel anlamlar var ama anladığım her şeyi buraya yazacak olursam yorumun uzun olması neticesi ile yayınlanmaz yorum. Elimden geldiği, en az ve öz şekliyle anlatmaya çalışacağım anladığımı.
Selim, yukarıda da bahsettiğim üzere çevresinde dürüstlük abidesi olarak parmakla gösterilen birisi. Bir gün eline yanlışlıkla, yüklü bir miktar para geçer. Parayı sahibine teslim etmek istese de amacına ulaşamaz. Para elinde kalır. Para elinde durduğu andan itibaren de vicdanıyla baş başa kalır. Sorun şu ki; bu parayı ne yapacaktır. Bunalıma girer, kafası çok karışır ama çevresindekilere güvenemediği için kimseye bir şey söyleyemez. Ama değişir ister istemez. Onun bu değişikliği çevresindekilere ‘tuhaflık’ olarak görünür. Para elinde durduğu sürece sürekli vicdanı ile çatışma halindedir. Eski dürüst Selim’in dürüstlüğü elindeki parayı saymazsak olduğu gibi devam eder. Dürüstlüğünden taviz veremese de vicdanına karşı dürüstlükte mağluptur. Filmin ilerleyen sahnelerinde tesadüfler zinciri sonucunda vicdanı artık kafasına kafasına vurmaktadır Selim’in. Her şey üzerine gelmeye başladıkça kendisi çıkmazların içine girmeye başlar. Eski çırağına dediği; ‘’Para her yarayı kapatır.’’ Sözü kendi hayatını yansıtmasa da paradan anladığı şeydir. En dürüst insanın bile bir dürüstsüzlüğü, önceki bütün dürüstlüklerinin üzerini örtebiliyor. Ne kadar iyi olursan ol, yaptığın bir kötülük bütün iyiliklerinin üzerini örtüp seni vicdanına mahkûm ediyor. Filmin sonu, filme yakışır bir son oldu zannımca. Para, asıl etkisini, vicdan asıl galibiyetini filmin sonunda gösteriyor. Daha konuşacak, anlatacak çok şey var ama kelimeler yetmez.
İzleyin derim.
10/7.5

reha erdem bu ülkenin yetiştirdiği yönetmenler içinde ilk üçte çok rahat yer alır bence. bana sorsanız, ilk ikinin içindedir de şimdi hemen birinci sıradadır demeyeyim. Hayat Var filmi benim 90 sonrası türk sinemasında en sevdiğim işlerden biridir. Beş Vakit ve Korkuyorum Anne de keza öyle. Kosmos çok başarılı bir film ama benim izlemeye alışık olduğum Reha Erdem tadından biraz farklı bir film. zaten Korkuyorum Anne ve Kaç Para Kaç, sanki öyküsel dil olarak daha yakınlar birbirlerine, Beş Vakit ile o dil biraz daha karamsar bir dile doğru gidiyor, sonrasında da Hayat Var la biraz daha kararıyor derken, Kosmos geliyor zaten. dil giderek değişiyor gibi. neyse gelelim Kaç Para Kaç'a, hala bu filmi izlememiş şanslı insanlar varsa, bu şanslarını çok iyi kullansınlar ve doğru zamanda mutlaka izlesinler. insanın dönüşümünü, yavaş yavaş teslim oluşunu, giderek nasıl daha kirli hale geliyor oluşunu öyle güzel anlatmış ki film, izlenmeli.