Yurttaş Kane

David Fincherın Mank nedeniyle yıllar sonra tekrar izleme gafletine düştüğüm Orson Wellesin ilk başyapıtı! İngilizlere göre tarhin en iyi filmi Yurttaş Kane.
Oldukça uzun bir sekansla hikayesini dinleyeceğimiz Kane'in kim olduğunu kendi bulvar gazetesinden dinliyoruz. Sonrasın da ise basın dünyasını değiştiren dedikoduları gerçekmiş gibi yazıp devamlı halkı manipüle eden adamı tanımaya başlıyoruz. Bunların hepsini abartılı oyunculuklar, vasat bir mizah, ağdalı repliklerle adım adım yapıyor. Her olayı aşırı dramatize etmesi bir yana yer yer didaktik anlatım tutturması da cabası.
Annesinden ayrıldığından beri mutlu olamamış neye sahip olduysa yetmemiş yanlız ve sevgisiz bir adamın hikayesi de bu kadar abartacak yada yere göğe koyamayacak ne var, benim anlamadığım kesinlikle bu. 30 larda Modern zamanlar gibi sistem eleştirisi yapan paranın ve gücün mutluk getirmeyeceğimini söyleyen önemli bir çok yapıt varken Yurttaş Kane benim için Lawrance of Arabiadan sonra en fazla abartılan yapıttır.

"Bir adam hazırlayamayacağını düşündüğünüz bir çok şeyi hatırlayabilir. Örneğin ben. Bir gün 1896'da, feribotla Jersey'ye gidiyordum. Dışarı baktığımda başka bir feribot yanaşıyordu. Feribotta inmek için bekleyen bir kız vardı. Üzerinde beyaz bir elbise vardı. Beyaz bir şemsiye taşıyordu. Onu sadece bir saniyeliğine gördüm. Beni hiç görmedi, ama o kızı düşünmediğim bir ay bile olmadığına bahse girerim."
Filmin konusu; ünlü gazeteci Charles Foster Kane'in ölürken son sözleri "Rosabud'dur. Fakat kimse bu sözcüğün ne anlama geldiği bilmez. Gazeteciler son sözlerin anlamını öğrenebilmek için araştırmaya başlarlar.
Film William Randolph Hearst'ün gerçek hayat hikayesini konu edinmektedir. Zamanının ötesinde bir film. Kullandığı teknikler ve üslubu harika. Film belirsizlikler üzerinden şekillenmiş. Ana karakter deklare ettiği değerlere bağlı kaldı mı kalmadı mı belli değil. Aynı zamanda gizemli. Bundan dolayı filmin sonunda ters köşe olmayı istiyorsunuz. Fakat bu gerçekleşmiyor. Filmi beğenmeyenlerin nedeni belki de budur. Puanım (8,5/10)

Filmin en başında Cane'in ölüm haberini duyurmak için basın mensuplarınca biyografik bir video hazırlanır. Bu videoda Cane öyle abartılır ki dünyanın en zengin, en sevilen adamı zannedersiniz. Oysa bu adam hayatının sonlarına doğru teker teker birçok şeyini kaybetmiştir ve ölmeden önceki son sözleri Rosebud olmuştur. Peki nedir bu Rosebud? Tamda bu noktada bir gazeteci Rosebud kelimesinin ne anlama geldiğini öğrenmek için Cane'in hayatındaki yakın dostlarıyla röportaj yapar. Ve Cane hakkındaki gerçekleri bu röportajlar derinleştikçe öğreniriz. Bence olay örgüsü olsun, hikayeyi anlatış tarzı olsun çok güzeldi. Sıkıldığım sahnesi yoktu. Sinemaya birçok yenilik getirdi deniyor. Mesela ışık gölge oyunlarının yapıldığı geniş alan çekimleri bana Stanley Kubrick filmlerini hatırlattı. Ayrıca oradan oraya atlayan dinamik kamera geçişleri o yıllar için ilk olsa gerek. Sinematografi açısından da çok beğendim. Ancak beni hepsinden fazla etkileyen filmin ana düşüncesiydi. Para mutluluk getirir mi? Ve fark ettiğim güzel bir ayrıntıyı sizlerle paylaşayım. Küçük Cane'i annesinin yanından almaya geldiklerinde kızağına biniyordu. Filmin en sonunda da aynı tür kızağın arkasında Rosebud kelimesini görüyoruz. Puanım (10/7)