Min Dit

Açıkcası filmi izlemeden önce biraz önyargılı ve mesafeliydim bu filme. Fakat izleyince gördüm ki çoğunlukla yanılmışım. Çünkü Kürt sinemasının muzdarip olduğu ve içinden hâlâ pek de çıkamadığı iki kavram var. Birincisi aşırı politik olması, ikincisi ise köy yaşantısından kendini kurtaraması. Min Dît (Ben Gördüm), bu kavramları önemli oranda aşmış ve kendince iyi bir rota çizmiş.
Sinemada politik bir dil, tabi ki hata değil. Fakat o politik dil bir perde gibi yönetmenin bakış açısını sınırlarsa sorun o zaman doğar. Aşırı politik bir dil sinemadaki sanat estetik kaygısını öldürür ve ortaya sadece tipik bir propaganda hali kalır. Yılmaz Güney bunu başarıyla yaptığı içindir ki yeri hâlâ doldurulamıyor.
Kürt sinemasının boynunda bir ilmek olan diğer husus da köy kavramıdır. Nedense aşırı bir pastoral kaygı vardır. Metropol yaşantısı daha müdahil olmamıştır Kürt sinemasına. Olanlar da Kürtçe çekilmemiştir zaten. İkisinden birinden feragat edilmiştir hep. Metropolde geçen Kürt yaşantısı hep Türkçe anlatılmış, köyde geçen Kürt yaşantısı ise estetik yoksunu olmuştur. Tabi bu hususlar Kuzeydeki Kürt yönetmenler için geçerlidir. Doğu ve Güney Kürdistanlı yönetmenler bunu hem daha estetik yapıyorlar hem de tam bir Kürt orjinli film çekiyorlar. Hûner Salem'in Vodka Lemon filmi, Bahman'ın bilimum filmleri akla ilk gelen örneklerdir.
Mîraz Bêzar'ın Min Dît filmi, yukarıda saydığım hususları kendine kaygı edinmiş gibi görünüyor. Bu açıdan sinemamıza iyi bir soluk olacaktır diye düşünüyorum. Filmdeki kurgusal geçişler çok basit, filme yakışmamış olsa da iki kavramdan kendini soyutlamaya çalışması başarılı noktasıdır. Gerçi kendisi Avrupa'da yaşayan bir Kürt yönetmen, burayla sıcak bir iletişimi yok ama yine de duyguyu vermede sekteye uğramamış.

Kültürel olarak Anadolu'yu yansıtmayan, Almanya kırsalında geçmiş izlenimi veren film, ekonomik olarak orta sınıftan olduğunu anladığımız aile, dostlarının ya da akrabalarının düğününe üstelik başka bir şehre (arabasını ödünç alacak kadar yakın hissetikleri var, bu bile kendi şehirlerinde üstelik ekonomik durumu iyi dostları olduğunun kanıtı) giderlerken yolda infaz edilirler................................

Biri bebek üç çocuk ortada kalıverirler. Bebeğin annesi 8-10 yaşındaki kız çocuğudur artık. Pek hoş olmasa da Anadolu'da bir söz vardır "dul kalan kadına cenazede koca bakmak" diye. Mağdur, aç, açıkta bırakmama isteğini anlatır bu söz. Ama filmimizde ne örgüt, ne devlet, ne akraba, ne komşu sahip çıkıp bir tas çorba verir onlara. Ölen, öldürülen insanlığın ta kendisidir Kürt'lük ya da Türk'lük değil. Hal böyle olunca söylenecek pek birşey kalmaz artık geriye. Hele ki uluslar bazında iyiyi salt iyi kötüyü salt kötü göstererek anlatmak isterseniz meselenizi inandırıcılığınızı yitirirsiniz iyiden iyiye. ...........................
Aslında intikam fırsatı varken aynı ilkelliği göstermemiş çocuklardan başka iyi de yoktur filmde.....................

Önemli ve yaşanmış gerçeklikleri duygu sömürsü kolaycılığına düşmeden ama özellikle anne sesinden anlatılan "Zilli Kurdu" masalıyla iç burkan gerçeği yüreğinize nakşeden, ancak çocukların sahipsiz kalışını inandırıcı bir temele oturtamayan, insana bakışındaki tutarsızlık ve gereksiz Almanca dublajı nedeniyle; başarılı anlatım, harika oyunculuk, güzel müzik ve görüntülere rağmen sınıfta kalan bir film "Min dît". Ancak varlığı ne kadar inkar edilse de görülmek zorunda olunan ve halen yaşanmaya devam etmekte olan bir senaryoyu "ben gördüm" siz de görün...